آشنایی با دفتر مطالعات و رصد کالاهای فرهنگی
معرفی:
دفتر مطالعات، سنجش و رصد محصولات فرهنگی زير نظر معاونت پژوهشي و آموزشي سازمان تبليغات اسلامي بنياد نهاده مي‌شود. اين دفتر دیده‌بانی، جریان‌شناسی، تحلیل و بررسی ارزش‌ها و فرهنگ منبعث از کالاهای فرهنگی تولید داخل و خارج را با هدف شناسایی به‌هنگام جریان‌ها، آینده‌پژوهی فرهنگی و ارائة راهبردهای مواجهه و مقابلة هوشمندانه با آنها به انجام می‌رساند. رصد فرهنگي به‌عنوان اولين گام مهندسي فرهنگي، وضعيت کالاهای فرهنگی كشور را با نگاهي عينيت‌گرا در سطوح فرهنگ عمومي و خرده فرهنگ‌هاي موجود بررسي نموده و با كالبدشكافي عميق، ضمن مسئله‌يابي و جریان‌شناسی فرهنگي ديني، نسبت به پيشنهاد توليد محصولات الگو مبادرت می‌نمايد.
این دفتر می‌تواند با ایجاد انگیزه برای تولید کالاهای جبهة فرهنگی انقلاب نسبت به بالا بردن حوزة تأثیر نظام در جامعة هدف نقش‌آفرینی نماید. مهم‌ترین هدف دفتر، شناسایی قلة موج سونامی تهاجمی فرهنگی غرب و حمله به قرارگاه اصلی دشمن است. با شناخت جریان خودی و معارض، معیارهایی برای رصد این دو جریان تعریف می‌شود سپس به عنوان چشم سازمان و نظام در محدوده‌های تعریف شده (سینما، کتاب، مطبوعات، اسباب‌بازی‌ها، بازی‌های رایانه‌ای، موسیقی، نرم‌افزارهای چندرسانه‌ای) و به صورت حرکت از معلول به علت، اعلام خطر می‌نماید.
کالاها و محصولات فرهنگی را می‌توان به شرح زیر تقسیم‌بندی نمود:
غیر رسانهای (عروسک، بازی‌ها و ...)
کالاهای فرهنگی مکتوب (کتاب، مجلات و نشریات)
رسانهای غیر مکتوب: - دیداری (تلویزیون، فیلم، سریال، سینما، کلیپ‌ها و )
- شنیداری (موسیقی، سریال‌های تلویزیونی)
- مجازی (سایت‌ها، وب‌گاه‌ها، وبلاگ‌ها، پادکست‌ها، بلاگ‌ها و ...)
- دیجیتال (نرم‌افزارهای چندرسانه‌ای، برخط و ...)
محورهای اصلی رصد فرهنگی:
الف) رصد برنامه‌های فرهنگی
ب) رصد خدمات فرهنگی
ج) رصد کالاهای فرهنگی
عرصه‌های رصد فرهنگی:
الف) دستگاه‌های حاکمیتی، دولتی و مؤسسات رسمی وابسته به آنها
ب) مؤسسات و تشکل‌های غیر دولتی مردمی
ج) اشخاص حقیقی
روش های رصد فرهنگی:
الف) میدانی (منطقه‌ای، استانی و کشوری)
ب) کتابخانه‌ای
ج) ترکیبی
اهداف:
- ديده‌باني فضاي فرهنگي ديني كشور در حوزه تولید کالاهای فرهنگی
- تحلیل محتوای کالاهای فرهنگی
- شناسایی آثار و کالاهای فرهنگی مهم دنیا
- مطالعه، رصد و سنجش چگونگی تولید کالاهای فرهنگی
- مطالعه و رصد فرهنگي ديني کالاهای فرهنگی تولیدی داخل و خارج کشور با نگاهي عينيت‌گرا در سطوح فرهنگ عمومي و خرده فرهنگ‌هاي موجود
- آينده پژوهي فرهنگي به منظور شناخت فرصت‌ها و تهديدهاي پيش روي تولید کالاهای فرهنگی
- پی‌آمدسنجی تولید کالاهای فرهنگی در کشور
- مسئله‌يابي و جریان‌شناسی فرهنگي ديني تولید کالاهای فرهنگی
- پيشنهاد و توليد کالاهای الگوی فرهنگی دینی
- كمك به تحقق رسالت و مأموریت‌های اصلي سازمان در حوزه نظارت و سیاست‌گذاری تولید کالاهای فرهنگی دینی در کشور
شرح وظایف:
1ـ برنامه‌ریزی به‌منظور دیده‌بانی و جریان‌شناسی فضای فرهنگی و دینی کشور در حوزة تولید، توزیع و مصرف کالاهای فرهنگی شامل رسانهای، غیررسانه‌ای، مکتوب، غیر مکتوب، دیداری، شنیداری، مجازی و دیجیتال
2ـ مطالعه و بررسي تأثيرات فرهنگي مستقيم و غيرمستقيم ناشي از جريان بين‌المللي بر تولید کالاهای فرهنگی کشور
3ـ شناسايي بسترهاي رشد جريان‌های فكري با زمينه‌هاي داخلي و خارجي شتابنده يا كاهنده جريان تولید کالاهای فرهنگی.
4ـ مسئله‌يابي و جریان‌شناسی فرهنگي ديني در حوزة کالاهای فرهنگی.
5ـ ارزيـابي وضعيت كنوني به منظور سنجش رضايت مندي ذی‌نفعان و گــروه‌هاي هدف در حوزة تولید، توزیع و مصرف کالاهای فرهنگی.
6ـ روندپژوهي و آينده‌‌پژوهی به منظور شناخت فرصت‌ها و تهديدهاي پيش روي تولید کالاهای فرهنگی
7ـ طراحی مدل‌های مختلف رصد و تحلیل کمی و کیفی جریان تولید کالاهای فرهنگی
8ـ مطالعه در زمينة چگونگي ارتقاء کیفیت کالاهای فرهنگی و نقش آنها در توسعة فرهنگ ديني
9ـ پی‌آمدسنجی فرهنگی و اجتماعی تولید کالاهای فرهنگی
10ـ ارائة پیشنهاد در زمینة تولید کالاهای فرهنگی نمونه به منظور الگوسازی
11ـ ارتباط مستمر با مسئولان، كارشناسان و دست‌اندركاران امر تولید کالاهای فرهنگی به منظور تعيين محورها و موضوعات پژوهشي مورد نیاز
12ـ مدیریت محیط تعاملی و افزایش تعامل با دانشگاه‌ها، مؤسسات آموزش عالي، مراكز تحقيقاتي، فرهنگی و رسانهای
13ـ برگزاري همايش‌هاي علمي و كاربردي به منظور آشنايي با آخرين دستاوردها و تبادل اطلاعات در زمينة رصد کالاهای فرهنگی
14ـ حمايت از محققان، طرح‌ها و ایده‌های تحقيقاتي در حوزه مطالعات و سنجش کالاهای فرهنگی با تأكيد بر مأموريت‌هاي سازمان
15ـ تدوین و ارائة گزارش‌های موضوعی و ادواری رصد پدیده‌ها و جریان‌های فرهنگی و اجتماعی حاکم بر حوزة کالاهای فرهنگی