گزارش علمی سلسله نشستهای میز اندیشه در سال 1388 که به منظور به منظور شناخت، نقد و بررسی جنبشهای نوپدید دینی در دفتر برنامهريزي پژوهشهاي كاربردي معاونت پژوهشی و آموزشی سازمان تبلیغات اسلامی در سال 1388 برگزار شده بود در قالب مجموعهای با موضوع جنبشهای نوپدید دینی و مکاتب انحرافی در 123 صفحه و در ادامهی گزارش سلسله نشستهای میز اندیشه در سال 1387 با همین موضوع تدوین و منتشر شده است.
در مقدمهی این مجموعه آمده است: عرفانهای وارداتی یا عرفانهای انحرافی یا عرفانهای سكولار، عناوین متفاوت و اسمهایی با معانی متنوع هستند كه هركدام میتوانند به ویژگیها و ابعادی از یك جریان تازه كه شاید چهار دهه است در غرب شروع شده و كل دنیا را هم در برگرفته، اشاره كنند.
پس از كنار گذاشتن دین و اعتقادات مذهبی در غرب، بحران معنویت بنیاد تمدن غرب را متزلزل كرد و زندگی به سبك غربی برای مردم غیر قابل تحمل شد. این امر باعث شد تمدن غرب بعد از قرنها كنار گذاشتن دین و كوشش در جهت حذف معنویت درصدد ترمیم خویش برآید. غربیها برای تولید عرفانهای جدید معمولاً به سمت سنتهای كهن معنوی رفتند؛ از سنتهای قبایل سرخپوستی امریكا تا سنتهای معنوی بودیسم و هندوئیسم در شرق.
عرفان مدنظر این آیینهای انحرافی معمولاً راحتطلبی، سرخوشی، شریعتزدایی، منطقگریزی و خداحافظی با احکام الهی و در حالتی نیز بیتفاوتی اجتماعی را تبلیغ میکند. در بهترین حالت، ارتباط انسان با خدا را به یک ارتباط قلبی صرف تقلیل داده و راه را برای بسیاری از اعمال و رفتارهایی که در شرع مقدس نفی شده است برای مریدان خود باز گذاشته و بدین ترتیب خود را برای کسانیکه با تردید در راه دین گام بر میدارند جذاب میکند.
در خور توجه آن است که دهها فرقه و آیین عرفانی و معنوی خرد و کلان در سطح کشور با تابلو یا به صورت زیرزمینی در حال فعالیت هستند. برخی در سطح تبلیغات مکتوب و با نفوذ در رسانههای ارتباطی به جای ایمان و معنویت به جان مردم و جوانان افتاده و میکوشند با نام عرفان پیروانی را به گرد خود جمع کنند و بهرههای اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی ببرند. این عرفانهای انحرافی از نیاز حقیقی جوانان به عرفان و معنویت بهره جسته و سعی در غالب کردن قرائت التقاطی و دروغین خود از عرفان دارند.
این مجموعه شامل هفت نشست است که نشست اول با عنوان نقد و بررسی مکتب اکنکار پس از بیان تاریخچه و علل ظهور و رشد فرقههای نوظهور در غرب به نقد و بررسی مبانی نظری اکنکار پرداخته است. اکنکار مکتبی است که توسط «پال توئیچل» در سال ۱۹۶۵ م. به جهان معرفی شد. این مکتب یک عرفان امریکایی و از زیرشاخههای عرفان سرخپوستی است و رگههای عرفان شرقی (هندوئیسم و بودیسم) در آن به وفور یافت میشود.
در نشست دوم پس از ارائة تصويري نسبتاً جامع از زندگي پائولو كوئیلو و بررسي مفاهيم موجود در آثار او مانند سحر، جادو و عشق، پیامدها و آسیبهای موجود در نگرش وی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. آثار کوئیلو نویسندة معاصر برزیلی با محتوای کاملاً عرفانی و معنوی به صورت جریانی فرهنگی ظاهر شده و به شدت در جهان تأثیرگذار بوده است، به طوريكه آراي وي را ميتوان به عنوان شبهمكتبي جديد در نظر گرفت.
یکی از جریانهای معنویتگرا در داخل کشور جریانی است که با عنوان راماله شناخته میشود، نشست سوم به بیان خاستگاه، شیوههای جذب، اصول آیینی، آموزهها و تحلیل شخصیت رهبر این فرقه اختصاص یافته است.
در سالهای اخیر مسيحيت تبشیری با خاستگاهي امريكايي به عنوان يكي از جلوهها و نمودهاي افراطگرايي، کشورهای اسلامی را مورد هجمه قرار داده، در این میان ایران اسلامی پذیرای موج وسیع و پردامنه از تبلیغات مسیحیت بوده است. چهارمین نشست ضمن نمایش فيلمی از تكاپوي مسيحيت تبشيري در تبليغ میان قوميتهاي ايراني و معرفی جریانهای افراطی مسیحی فعال در ایران به تشریح شیوههای تبلیغی، دلایل گرایش به مسیحیت و آسیبشناسی مسیحیت تبشیری پرداخته است.
در نشست پنجم مبانی فکری مسیحیت تبشیری به ویژه مقولة تثلیث، باورهای اغراقآمیز، تهدیدها و راهکارهای مقابله با تبلیغات مسیحیت تبشیری مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.
ششمین و هفتمین نشست ميز انديشه به بررسي بسترهاي تاريخي و اجتماعی شكلگيري بهائیت، زمینههای رشد بهائیت در ایران، باورها، آموزهها و شعارهای فرقهی بهائیت پرداخته، بهائیت به عنوان یک جنبش اجتماعی در قرن سیزده هجری (نوزده میلادی) در ایران پا به عرصه وجود گذاشت و به عنوان حرکتی علیه سنتهای دینی و اجتماعی حاکم بر جامعه به حیات خویش ادامه داد.
کلیدواژهها:
میز اندیشه، جنبشهای نوپدید، اکنکار، پائولو کوئیلو، راماله، مسیحیت تبشیری، بهائیت.