گزارش علمی سلسله نشست‌های میز اندیشه در سال 1389 که به منظور شناخت مکاتب نوپدید دینی و ارائه‌ي راه‌كار براي مقابله با خطرات ناشي از آن در دفتر برنامه‌ريزي پژوهش‌هاي كاربردي معاونت پژوهشی و آموزشی سازمان تبلیغات اسلامی در سال 1389 برگزار شده بود در قالب مجموعه‌ای با موضوع جنبش‌های نوپدید دینی و مکاتب انحرافی در 153 صفحه و در ادامه‌ی گزارش سلسله نشست‌های میز اندیشه در سال 1388 و 1387 با همین موضوع تدوین و منتشر شده است.
در مقدمه‌ی این مجموعه آمده است: جنبش‌های نوپدید دینی موضوعی است که در چند دهه‌ی گذشته بسیاری از دین‌شناسان، جامعه‌شناسان و الهی‌دانان را به پژوهش و نظریه‌پردازی واداشته است. هر پدیده‌ای پیش از آن‌که موضوع حکم یا تجزیه و تحلیلی قرار گیرد، لازم است به خوبی شناسایی شود. همه‌ی علومی که به نوعی با جنبش‌های معنوی جدید مواجه هستند، ناگزیرند که این پدیده را فی حد ذاته به عنوان موضوع کار خود شناسایی کنند. در خصوص جنبش‌های معنوی نوین ما با یک پدیده‌ی اجتماعی که در ارتباط با امور متافیزیکی، دینی و معنوی قرار دارد، روبه‌رو هستیم. خلأها و کاستی‌های موجود در تمدن، سبک زندگی و نظام اجتماعی کنونی از یک‌سو و هوشمندی و فرصت‌طلبی نیروهای سلطه‌گر دنیا از سوی دیگر موجب پیدایش و گسترش این فرقه‌ها شده است. بررسی این جنبش‌ها نشان می‌دهد که چه خلأهایی وجود دارد و با چه راهکارهایی می‌توان با خطرات ناشی از آن مقابله نمود.
این مجموعه شامل ده نشست است که در نشست اول میز اندیشه با عنوان "گرایش‌های فکری سلفیه در جهان اسلام" پس از توضیح و تقسیم سه جریان فکری معاصر در جهان اسلام ذيل سه عنوان جريان فكري سنتي، جريان فكري روشن‌فكري و جريان فكري سلفي‌گري، به ریشه‌های تاریخی تفکر سلفی و تقسيم‌بندي گرایش‌های سلفی‌گری در جهان اسلام پرداخته شده است. پنج گرايش سلفي به عنوان مهم‌ترين جريان فكري امروزين اهل سنت، عبارت‌اند از: گرايش اعتدالي زيدي، گرايش تكفيري وهابي، گرايش جهادي سيد قطبي، گرايش تقريبي شمال آفريقا، گرايش سلفي افراطي شبه‌قاره‌ي هند. در ادامه، تفکر مطرح‌ترین اندیشمند سلفی اهل سنت و سه تن از معروف‌ترین شاگردان وی و چگونگی ایجاد سه جریان سلفی دیوبندیه، زیدیه سلفی و وهابیت تکفیری توسط این سه تن مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.
در نشست دوم میز اندیشه با عنوان «نقد مبانی فکری سلفی‌گری» درباره‌ی مبانی چهارگانه‌ی سلفی‌گری به شرح ذیل بحث شده است:
1.مبانی معرفت‌شناسی
2.مبانی روش‌شناسی
3.مبانی هستی‌شناسی
4.مبانی انسان‌شناسی.
در بحث معرفت‌شناسی ابتدا سه طریق عقل، نقل و شهود که نحله‌های متعدد اسلامی به واسطه‌ی یکی از آن‌ها درصدد کشف حقیقت دین مي‌باشند، تبیین و ضمن معرفی سلفيه‌ی منتسب به اصحاب حديث به عنوان باورمندان به نقل، ایشان را معتقد به عدم حجیت عقل در موضوعات ديني دانسته است. در ادامه سایر مبانی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.
در نشست سوم و چهارم میز اندیشه پس از بیان ضرورت بحث پیرامون وهابیت تکفیری، بر لزوم تسلط محققان بر آثار وهابیت و نیز آگاهی از نقدهای دینی و شیعی بر وهابیت تأکید شده، در ادامه، تفکر و آرای بنیان‌گذار و شخصیت‌های تأثیرگذار این فرقه تشریح گردیده است.
یکی دیگر از جریان‌هایی که در سال‌های اخیر در کشور ما رو به گسترش گذاشته عرفان کیهانی (حلقه) می‌باشد. عرفان حلقه با اين ادعا كه مي‌تواند افراد را به شعور كيهاني متصل كند و حفاظ‌هاي قرار گرفتن در حلقه‌ي رحمت عام الهي را به مردم تفويض كند، درمان دردها را به مردم وعده مي‌دهد. اين مهم كه چه میزان از اين ادعا، حقیقت بوده و چه میزان با تلقين و ساير فنون انرژي درماني انجام مي‌شود، در خور تأمل است. پنجمين و ششمين میز اندیشه پس از معرفی بنیان‌گذاران عرفان کیهانی و تشریح بنیادی‌ترین آموزه‌ی این فرقه به چگونگی کسب قدرت خاص در این فرقه و علل رشد عرفان حلقه پرداخته است.
تئوری راز که از آن به عنوان قانون جذب هم یاد می‌شود، موضوعی است که سال‌ها است از سوی سخنرانان و نویسندگان متعدد در جهان ترویج می‌شود، گویندگانی که می‌کوشند قانون جذب را مطابق فرهنگ مخاطبان‌شان بیان کنند و احساس آن‌ها را برانگیزند اما معمولاً این گفته مورد نقد و بررسی قرار نمی‌گیرد. گروهی آن را می‌پذیرند و گروه دیگر بی‌تفاوت از کنار آن می‌گذرند، در حالی‌که ترویج این فرضیه بر زندگی تمام مردم تأثیر می‌گذارد و از پیامدهای آن به سادگی نمی‌توان جلوگیری کرد. با توجه به گسترش این فرضیه و تبلیغات گسترده‌ای که در این‌‌باره صورت می‌گیرد، هفتمین و هشتمین نشست میز اندیشه به تبیین تحلیل و نقد این ایده، اختصاص یافته است. در نقد این فرضیه صورت‌های گوناگون قانون جذب بیان و موارد درست و نادرست آن مشخص شده است.
مکتب عرفانی اوشو یکی از صدها مکتب صوفی ـ عرفانی در جهان ماست که سعی در پیشبرد عقاید رهبرانش دارد. در این مکتب زمانی‌که از عشق با تعریفی که وی ارائه می‌دهد، صحبت می‌شود، تردیدی به وجود می‌آید که آیا به راستی اوشو به دنبال پرورش روح مریدانش بوده است؟! در نهمین و دهمین نشست میز اندیشه پس از بیان سیر زندگی باگوان شري راجنيش (اوشو) اصول عقاید و آثار خلق شده به نام او مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.
کلیدواژه‌ها:
میز اندیشه، جنبش‌های نوپدید دینی، سلفی‌گری، وهابیت تکفیری، عرفان حلقه، تئوری جذب، اوشو.