سومین نشست از سلسله نشستهای نقد و بررسی کتاب در دفتر تهیه و تالیف متون و نشریات سازمان تبلیغات اسلامی با موضوع «آسيبشناسي زندگينامههاي داستاني» برگزار شد.
این نشست که با مدیریت مهدی کاموس در دست اجرا قرار گرفته است، مورخ دوشنبه 21 ديماه سال 1390 با حضور مديران، كارشناسان و كاركنان سازمان تبليغات اسلامي در محل سالن همايشهاي معاونت پژوهشي و آموزشي و با سخنرانی جناب استاد سيد قاسم ياحسيني محقق و زندگينامهنويس در سازمان تبلیغات اسلامي برگزار شد.
نخست آقاي كاموس كارشناس و مجري برنامه دربارهي اهميت آسيبشناسي زندگي نامههاي داستاني صحبت كوتاهي ارائه دادند و سپس مهمان برنامه را معرفي كردند.
آقاي ياحسيني متولد سال 1344 در شيراز و با بيش از 100 عنوان كتاب در حوزههاي دفاع مقدس، بوشهر پژوهشي و تاريخنگاري، جزء يكي از پركارترين نويسندگان حوزه دفاع مقدس (با بيش از 40 اثر) هستند. تا به حال 7 بار از ايشان تقدير به عمل آمده است و كتاب پنهان زير باران وي به زبانهاي مختلف ترجمه شده است. از كتابهاي ايشان ميتوان به زيتون سرخ، مهمان فشنگ جنگي، آخرين شليك، رو در روي شيطان، يك دريا ستاره و غيره اشاره كرد. آقاي ياحسيني نيز 30 عنوان كتاب ديگر زير چاپ دارند.
پس از معرفي ايشان توسط مجري برنامه، آقاي ياحسيني صحبتهاي خود را با جمله «اين سخنراني استعداد زيادي براي سوء برداشت دارد.» آغاز نمود و اضافه كردند كه در مصاحبه قبلي خود از زندگينامه داستاني به خوره و سرطان ياد كردند كه به مذاق اهالي ادبيات خوش نيامد.

در ادامه ايشان اظهار داشت: آسيبشناسي زندگينامههاي داستاني از تركيب سه حوزه زندگينامه، تاريخ و داستان تشكيل ميشود. در حوزه زندگي نامه آثار گذشته ما چون كتابهاي رجال و طبقات و ... مذهبي بودهاند. ما در آثار گذشتگان داستان نيز در قالب كليله و دمنه و ... داشتهايم و همين طور تاريخ، اما پديدهاي كه مخصوصاً پس از انقلاب رشد كرده است سرگذشتهاي داستاني است كه اين گونه در غرب شكل گرفته است كه نمونههاي موفقي هم در غرب از اين گونه پديد آمد. ادبيات داستاني فينفسه جذاب است.
در ايران همزمان با مشروطيت رمان تاريخي در ايران ظهور ميكند كه از غرب آمده است و به باستانيگرايي ميپردازد و اين سبك به شكست منجر ميشود. اين سبك چرا خوب شروع شد و به اضمحلال كشيده شد؟ در بعد از انقلاب نيز اثري قوي در اين سبك نداريم.
ما در ايران مورخ آكادميك علميگرا خيلي كم داريم. مورخ بيطرف نداريم. كمتر آثار تاريخي ما ترجمه شده است و اگر ترجمه شده است مورد استقبال قرار نگرفته است. ما هنوز يك كتاب كرونولوژي درباره ايران نداريم. دانشگاه ما در تاريخ نويسي در دوره قاجار متوقف ميشود. و به دوره پهلوي و معاصر و بعد از انقلاب اسلامي نميپردازد. تاريخ نگاري ما از كميت گرايي در رنج است. چرا بعد از 30 سال يك تاريخ ملي انقلاب و تاريخ ملي جنگ تحميلي نداريم؟ روزشمار منابع خام است و تاريخ نيست.
داستان نويسي ما هم نتوانسته است با معيارهاي جهاني برابري كند. آثار داستاني را كه مطالعه ميكنيم از فقر فكري و فرهنگي در رنج است. تمام اينها محدوديت زباني نيست. رمان ايران رمان بيمار است. چون فقر فكري دارد. رماننويسان عميق نمينويسند و از تقليد رنج ميبرند. از بدو تولد تقليد كردهايم. هيچ وقت ايراني نمينويسيم. داستانهاي ما لايههاي زيرين و استعداد تأويل ندارد. به همين دليل است كه علم هرمنوتيك در ايران ريشه ندارد.
وي در ادامه بيان داشت ما موفق نشدهايم آرمانهاي انقلاب اسلامي را به نسل بعدي و به جهان منتقل كنيم. سرگذشت نامههاي داستاني همانند يك خوره و سرطان باعث شده است نتوانيم يك اثر تاريخي خوب داشته باشيم. هنوز يك اثر تاريخي علمي خوب درباره شهيد صياد شيرازي و يا شهيد چمران نداريم.
مسئولين فرهنگي ما با كتاب قهر هستند و ميبايست مديريت فرهنگي آسيبشناسي شود.

آقاي ياحسيني در ادامه صحبتهاي خود چندين نقد را درباره اينگونه ادبي فهرست كردند:
1. نويسنده خوب كم داريم يا كشف نشدهاند.
2. اغراق و بزرگ نمايي و زبان پاستوريزه اينگونه ادبي و يكسونگريها
3. حوزه خصوصي مهمتر از حوزه عمومي است. هيچكدام از اين آثار وارد حوزه خصوصي سوژههاي خود نشدهاند. ترديدها و ترسها كه امكان دارد در زندگي همه پيش بيايد در كجاي اينگونه ادبي قرار دارد. به همين دليل است كه اين آثار خواندني نيست و نميشود با آن رابطه برقرار كرد.
4. رابطه دولت و توليد اين گونه آثار: قدرت در توليد آثار جنگي حرف اول را ميزند و در اين آثار اعمال نظر ميكند. بخش خصوصي هم تمايلي براي چاپ اين آثار ندارد. ادبيات ما دولتي است و تجربه كشورهاي سوسياليستي نشان داد كه ادبيات دولتي مردمي نميشود. رمان نويس و مورخ آزاد نداريم.
5. دوري از انتقاد
6. نبود نقد ادبي
7. تنبلي ذهني
8. فقدان مباني تئوريك
9. عدم روشمندي
10. عدم آزادسازي اسناد
در پايان برنامه آقاي ياحسيني به سئوالات شركت كنندگان پاسخ دادند و كتاب «پنهان زير باران» ايشان رسم يادبود به حضار هديه شد.